Κατάλογος Βραβείων Αρχιτεκτονικής 2017

Διαθέσιμο
Παραγγελία: info@heliarch.gr

ISBN: 978-618-83352-0-2
ΣΕΛΙΔΕΣ: 128
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: 24×30 εκ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα Βραβεία Αρχιτεκτονικής καθιερώθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2000, από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, και αφορούν πραγματοποιημένα αρχιτεκτονικά έργα, υποδειγματικά ως προς τον σχεδιασμό και την υλοποίησή τους. Έκτοτε τα Βραβεία Αρχιτεκτονικής, τα οποία απονέμονται ανά τετραετία, εξελίχθηκαν σε έναν θεσμό, που έχει καταξιωθεί από την αρχιτεκτονική κοινότητα της χώρας μας. Αυτό τεκμηριώνεται τόσο από την ποσότητα των συμμετοχών που ανανεώνεται συνεχώς, ακόμα και στην διαρκούσα περίοδο της κρίσης, όσο και από την ποιότητα των έργων που υποβάλλονται.

Εξαιρετικά σημαντική για την βράβευση, που προσδίδει ξεχωριστό κύρος στα Βραβεία Αρχιτεκτονικής και τα διαφοροποιεί από άλλες ανάλογες εκδηλώσεις, είναι η διαδικασία επιλογής η οποία, σε αντίθεση προς τις συνήθεις πρακτικές, βασίζεται στην επιτόπια επίσκεψη των έργων. Καθώς τα Βραβεία απονέμονται στα κτίρια, τα μέλη της κριτικής επιτροπής επισκέπτονται τα έργα και συζητούν με τους χρήστες και με τους αρχιτέκτονες, έτσι ώστε να διαμορφώσουν μία ολοκληρωμένη γνώμη γι’ αυτά. Προκειμένου να εξασφαλισθεί το αδιάβλητο της διαδικασίας και να διαφυλαχθεί το κύρος της κρίσης, η επιλογή γίνεται σε δύο φάσεις, διακρίσεων και βραβείων-επαίνων, από αναγνωρισμένους αρχιτέκτονες, με την συμμετοχή των βραβευθέντων των προηγούμενων διαγωνισμών και μέλη του ΔΣ του ΕΙΑ.

Στο πέρασμα αυτών των 17 χρόνων του θεσμού των Βραβείων μπορούν να διαπιστωθούν ορισμένες κυρίαρχες τάσεις, όπως η μεγαλύτερη διασπορά των συμμετοχών σε όλη την Ελλάδα, εκτός Αθήνας και Αττικής. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει τις μειωμένες ευκαιρίες υλοποίησης νέων έργων στην πρωτεύουσα, αλλά και την ενεργοποίηση κέντρων στην περιφέρεια, από τους διδάσκοντες και αποφοίτους των αρχιτεκτονικών σχολών που ιδρύθηκαν από το 1999 και μετά σε όλη την Ελλάδα. 

Μόνιμη επωδό των συμμετοχών αποτελεί πλέον η αντιστρόφως ανάλογη σχέση ιδιωτικών και δημοσίων έργων που συμμετέχουν. Η υψηλή ποιότητα των ιδιωτικών κατοικιών (ακόμα και της αστικής πολυκατοικίας, με νέες προτάσεις σε περιοχές διαφορετικού κοινωνικο-οικονομικού χαρακτήρα), έρχεται σε πάγια αντίθεση με έργα του δημοσίου ή κοινής χρήσης, η υλοποίηση των οποίων βρίσκεται σε αναντιστοιχία με τις σχεδιαστικές προτάσεις των αρχιτεκτόνων. Η χρόνια απουσία σημαντικών δημοσίων έργων οδηγεί για ακόμα μια φορά στην δυσάρεστη διαπίστωση έλλειψης ενδιαφέροντος για τα κοινά στην χώρα μας, αντί της προτεραιότητας που όφειλε να δίνεται στην δημιουργία ποιοτικών έργων στα οποία κατοπτρίζεται το συλλογικό ήθος.

Στα Βραβεία Αρχιτεκτονικής 2017 προστέθηκε μία νέα κατηγορία έργων, αυτή της Ανακαίνισης και επανάχρησης σε υπάρχοντα κτιριακά κελύφη, ανταποκρινόμενη σε αυτή την σύγχρονη και συνεχώς αυξανόμενη συνθήκη. Από τις 92 συμμετοχές υποβλήθηκαν 44 έργα Ανακαινίσεων, 29 Κατοικίες και 19 Κτίρια Δημόσιας και Κοινής χρήσης.

Στην κατηγορία της Κατοικίας το βραβείο απονεμήθηκε στην εξαιρετική πολυκατοικία του Νίκου Κτενά.

Λόγω της υψηλής τους κατασκευαστικής ποιότητας και αισθητικής αρτιότητας, δόθηκαν επίσης τέσσερις έπαινοι σε έργα τα οποία παρουσιάζουν πολύ διαφορετικές μεταξύ τους προτάσεις κατοίκησns του αστικού και υπαίθριου χώρου, στην πολυκατοικία των AREA, και τις μονοκατοικίες των Ζήση Κoτιώνη, TENSE Architecture και VOIS Architects

Στην κατηγορία της Ανακαίνισης, που είχε και το μεγαλύτερο αριθμό συμμετοχών, δόθηκαν τρεις έπαινοι, σε έργα διαφορετικής κλίμακας και πολυπλοκότητας, στο ξενοδοχείο των 3SK Στυλιανίδης Aρχιτέκτονες, στα γραφεία των Γιώργου Αγγελή, Κατερίνας Δασκαλάκη και στο διαμέρισμα του Φώτη Ζαπαντιώτη.

Για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, όπως διεξοδικά παρουσιάζονται και στο κείμενο της κριτικής επιτροπής, στην κατηγορία Κτηρίων Δημόσιας και Κοινής χρήσης δυστυχώς δεν δόθηκε βραβείο Παρά τις ευάριθμες διακρίσεις, το γεγονός αυτό φανερώνει τα εγγενή προβλήματα των διαδικασιών μελέτης, επίβλεψης και κατασκευής των κτιρίων κοινόχρηστης λειτουργίας στην Ελλάδα, και τις δυσκολίες υλοποίησης με περιορισμένους προϋπολογισμούς και αδυναμία παρακολούθησης τους από πλευράς των αρχιτεκτόνων. Ήδη από το 2000, ο τότε πρόεδρος του ΕΙΑ καθηγητής Νίκος Καλογεράς επεσήμανε πως αν ο βασικός σκοπός ενός βραβείου είναι η αναγνώριση της ποιότητας ενός επιτεύγματος που σημαίνει «επιβράβευση όχι μόνον του αποτελέσματος αλλά και της προσπάθειας όλων εκείνων που συνέβαλαν στην πραγματοποίηση του», στα δημόσια έργα «όπου η άποψη, η συμμετοχή και η αξιολόγηση του χρήστη απουσιάζουν εντελώς και αντικαθίσταται από γραφειοκρατικές διαδικασίες ή και αδιαφορία, είναι, συχνά, μέτριας ποιότητας.»

Συνολικά, τα Βραβεία 2017 αποτελούν μία απρόσμενα θετική έκπληξη στην χειμαζόμενη οικοδομική δραστηριότητα, καθώς φανερώνεται μέσα από την πληθώρα αξιόλογων υλοποιημένων έργων το αρχιτεκτονικό δυναμικό της Ελλάδας, με επίμονη και επίπονη δημιουργική διάθεση. Πιστεύουμε ότι η όλη διαδικασία των Βραβείων του ΕΙΑ προσφέρει μια ξεχωριστή ευκαιρία για την ανάπτυξη ενός διαλόγου για την πορεία της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής, ο οποίος μπορεί και πρέπει να συμβάλλει στην ένταξη του αρχιτεκτονικού προβληματισμού της Ελλάδας στο διεθνές αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι. Ευχαριστίες οφείλονται πρώτιστα στους συναδέλφους της κριτικής επιτροπής. Τάσο Κωτσιόπουλο. Σταύρο Γυφτόπουλο και Αλέξανδρο Ζώμα, μέλη του ΔΣ του ΕΙΑ, και τους βραβευθέντες αρχιτέκτονες του 2013. Σοφία Τσιράκη, Αλέξανδρο Βαϊτσο (Decarchitecture), Stefan Buerger (Buerger Katsota architects) και Ηρώ Μπερτάκη (blp architects), για την άριστη συνεργασία μας, και για την σοβαρότητα με την οποία αντιμετώπισαν τον θεσμό των Βραβείων, με σημαντική δαπάνη χρόνου και κόπου. Ιδιαίτερες ευχαριστίες για την άψογη διοργάνωση της εκδήλωσης οφείλονται στην άοκνη Διευθύντρια του Ε.Ι.Α. Δρα. Μαριάννα Μηλιώνη, την Ιωάννα Κωστίκα για τον σχεδιασμό του εξαιρετικού καταλόγου και στον Μιχάλη Κατζουράκη για το μοναδικό έπαθλο των Βραβείων, όπως επίσης και στο Μουσείο Μπενάκη, το οποίο αποτελεί πλέον την Έδρα του ΕΙΑ, για την σταθερή του υποστήριξη.